Blackout w Europie, nie działają płatności – 28 kwietnia 2025 roku Europa stanęła w obliczu poważnego kryzysu energetycznego. Ogromna awaria prądu sparaliżowała Hiszpanię i Portugalię, powodując chaos na ulicach, lotniskach i w sieciach komunikacyjnych. Przerwy w dostawie energii odnotowano także we Francji. Choć przyczyna blackoutu nie została jeszcze oficjalnie potwierdzona, władze nie wykluczają cyberataku. W Hiszpanii przywrócenie dostaw prądu może potrwać nawet 10 godzin. W wielu krajach ponownie wystosowano apele do obywateli o przechowywanie gotówki w domach i przygotowanie zestawów awaryjnych.
Paraliż komunikacji i chaos w miastach
W Hiszpanii i Portugalii przerwy w dostawie prądu dotknęły miliony ludzi. W Madrycie ewakuowano część metra, a miasto zostało sparaliżowane przez korki spowodowane awarią sygnalizacji świetlnej. W Lizbonie i Porto zamknięto linie metra, a pociągi stanęły. Lotniska i stacje kolejowe zostały pogrążone w ciemnościach, a komunikacja mobilna została częściowo zakłócona. Jak podała agencja Reutera, hiszpański operator sieci energetycznej Red Electrica ostrzegł, że przywrócenie zasilania może potrwać od sześciu do nawet dziesięciu godzin. Rządy Hiszpanii i Portugalii natychmiast zwołały nadzwyczajne posiedzenia gabinetów kryzysowych, podczas gdy operatorzy energii próbowali przywrócić stabilność sieci. Czytaj także: Najwyższy stopień zagrożenia: Mega blackout w Hiszpanii. Chaos także w Portugalii i Francji
Kolejki do bankomatów i awarie płatności kartą
Jednym z pierwszych skutków blackoutu było unieruchomienie systemów płatności elektronicznych. Sklepy, restauracje i punkty usługowe nie były w stanie przyjmować płatności kartą, co doprowadziło do długich kolejek przed bankomatami w większych miastach, takich jak Lizbona i Madryt.
– To szaleństwo. Próbowaliśmy zapłacić za brunch i wszystko się wyłączyło – relacjonowała Emily Lansdown z Lizbony. – Próbujemy dostać się na plażę taksówką, bo wszystkie pociągi przestały kursować.
W sytuacji, gdy płatności bezgotówkowe stały się niemożliwe, mieszkańcy zmuszeni byli polegać wyłącznie na gotówce.
Czy to cyberatak?
Brak oficjalnych informacji o przyczynach awarii budzi niepokój. Jak podaje Reuters, przedstawiciele władz nie wykluczają, że blackout mógł być wynikiem zorganizowanego cyberataku. Coraz częściej mówi się o zagrożeniach płynących z cyberprzestrzeni, które mogą prowadzić nie tylko do przerw w dostawie prądu, ale także do zakłóceń w działaniu systemów bankowych, komunikacyjnych i transportowych.
Obawy te nie są nowe. Już wcześniej brytyjski dziennik „The Guardian” ostrzegał, że narastający strach przed cyberatakami i wojnami hybrydowymi skłania rządy do rewizji polityki ekonomicznej i podejścia do bankowości cyfrowej.
„Trzymajcie gotówkę w domu”
W ostatnich latach coraz więcej krajów europejskich apelowało do swoich obywateli o utrzymywanie zapasów gotówki w domach. Szwecja i Norwegia wprowadziły nawet konkretne przepisy i kampanie informacyjne w tym zakresie. W Szwecji Ministerstwo Obrony zaleciło obywatelom regularne korzystanie z gotówki i trzymanie tygodniowego zapasu środków w różnych nominałach. Norwegia natomiast wprowadziła kary dla sprzedawców odmawiających przyjmowania płatności gotówkowych.
Banki centralne, w tym Bank Centralny Niderlandów i szwedzki Riksbank, oficjalnie rekomendują utrzymywanie w domach od 170 do 500 euro w gotówce na wypadek awarii systemów płatniczych. Ostrzegają, że przyszłe cyberataki mogą czasowo uniemożliwić dostęp do kont bankowych.
Gotówka i zestaw awaryjny – zalecenia na czasy kryzysu
W świetle obecnej sytuacji coraz większą uwagę zwraca się także na przygotowanie podstawowych zapasów awaryjnych. Unia Europejska już wcześniej apelowała do obywateli o skompletowanie zestawów umożliwiających przetrwanie przynajmniej przez 72 godziny w razie kryzysu.
Co powinien zawierać taki zestaw?
- Wodę pitną – minimum 6 litrów na osobę
- Żywność o długim terminie ważności – konserwy, żywność liofilizowana
- Źródła światła – latarki, świece
- Dokumenty tożsamości w wodoodpornym opakowaniu
- Gotówkę – na wypadek awarii systemów płatniczych
- Zapałki lub zapalniczkę
- Nóż wielofunkcyjny
- Podstawowe leki dostosowane do indywidualnych potrzeb
- Radio na baterie – do odbierania komunikatów
- Powerbank – do ładowania telefonów i innych urządzeń
Przeczytaj także: 2,7 biliona na zbrojenia: Nowa globalna „zimna wojna”, która przeraża świat
Czy Europa jest gotowa?
Dzisiejsze wydarzenia pokazują, jak podatna jest współczesna cywilizacja na zakłócenia w dostępie do podstawowych usług. Blackout w Hiszpanii i Portugalii uwidocznił, jak błyskawicznie mogą nastąpić problemy z transportem, komunikacją i płatnościami.
W obliczu rosnącego ryzyka cyberataków, eksperci przypominają, że przechowywanie gotówki w domu oraz posiadanie podstawowych zapasów nie jest przejawem przesady, lecz zdrowego rozsądku. A dzisiejsze wydarzenia mogą być tylko ostrzeżeniem przed jeszcze poważniejszymi kryzysami w przyszłości.