Odra znów zaczyna straszyć w Europę, z gwałtownym wzrostem liczby przypadków, który wydaje się już nie do opanowania. Według najnowszego rocznego raportu Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (Ecdc), w 2024 roku zgłoszono 35 000 zakażeń i 23 zgony, co stanowi ogromny wzrost w porównaniu do 3 973 przypadków w 2023 roku. Po spadku liczby zakażeń w czasie pandemii, wirus ponownie zaczął krążyć w niemal wszystkich krajach kontynentu, co jest wynikiem niepokojącego spadku poziomu szczepień. Czy grozi nam nowa epidemia w Europie?
Nowa epidemia w Europie
Najwięcej przypadków odnotowano w Rumunii, która odpowiada za ponad 85% zgłoszonych zakażeń w Unii Europejskiej: aż 30 692 przypadki i 22 z 23 zarejestrowanych zgonów. Włochy zajmują drugie miejsce z 1 057 przypadkami, co jest ponad 20-krotnym wzrostem w porównaniu do 44 zgłoszonych w 2023 roku. Następnie Niemcy (638 przypadków), Austria (542) i Belgia (527). Ecdc podkreśla, że 87% zakażonych nie było zaszczepionych, podczas gdy 8% otrzymało tylko jedną dawkę szczepionki.
Eksperci uważają, że spadek liczby szczepień jest główną przyczyną powrotu chorób uznawanych za rzadkie. „Każdego roku ponad pół miliona dzieci nie poddaje się rutynowym szczepieniom”, ostrzegają Hans Kluge, dyrektor regionalny WHO na Europę oraz Regina De Dominicis, dyrektor regionalna Unicef na Europę i Azję Centralną. To nagromadzenie osób podatnych prowadzi do szerokiego nawrotu nie tylko odry, ale także innych zakażeń, takich jak krztusiec i błonica.
Przeczytaj także: 5 skutecznych technik, które poprawią pamięć
Dane mówią same za siebie: w 2023 roku liczba przypadków krztuśca osiągnęła 87 000, najwyższy poziom od 29 lat. Błonica natomiast wzrosła z mniej niż 100 przypadków rocznie w poprzedniej dekadzie do 578 w 2022 roku i 264 w 2023 roku. Również w Ameryce Północnej i Południowej sytuacja jest krytyczna: od stycznia do kwietnia 2025 roku, WHO zarejestrowało 2 318 przypadków odry i 3 zgony, co stanowi wyraźny wzrost w porównaniu do 205 przypadków w tym samym okresie 2024 roku. Najbardziej dotknięte są Stany Zjednoczone z 800 zakażeniami, a ryzyko epidemiczne jest tam uważane za „wysokie”.
Apeluje również farmakolog Silvio Garattini, wzywając do indywidualnej i zbiorowej odpowiedzialności: „Te dane pokazują, że szczepionki chronią, a jeśli się nie zaszczepimy, choroby takie jak odra powracają i mogą być śmiertelne”. Garattini szczególnie zwraca się do rodziców: „Szczepcie swoje dzieci. To nie w porządku, by narażać je na takie ryzyko. Szczepionki są bezpieczne i skuteczne”.
Takie stanowisko podziela również Rino Agostiniani, prezes Włoskiego Towarzystwa Pediatrycznego (Sip), który podkreśla, że „spadek liczby szczepień prowadzi do powrotu niebezpiecznych chorób”. We Włoszech w pierwszych miesiącach 2025 roku odnotowano już 227 nowych przypadków, z czego 8 dotyczy dzieci poniżej pierwszego roku życia, zbyt małych, by je zaszczepić. „Ochrona najsłabszych jest możliwa tylko wtedy, gdy populacja jest wystarczająco zaszczepiona”, podsumowuje Agostiniani, podkreślając znaczenie szerokiego i ciągłego poziomu szczepień.